Landsstýriskvinnan í fíggjarmálum, Ruth Vang, hevur nú lagt fram fíggjarlógaruppskotið fyri fíggjarárið 2025. Fíggjarlógin er ein samanhangandi fíggjarætlan fyri, hvussu landið skal stýra sínum inntøkum og útreiðslum komandi ár. Høvuðsviðurskiftið í lógini er at tryggja, at landið býr seg væl til tær avbjóðingar, sum koma fram undan.
Vøkstur í búskapinum men avbjóðingar frammanfyri
Tað verður væntað, at føroyski búskapurin fer at halda áfram at vaksa komandi ár, tó at vøksturin fer at minka samanborið við undanfarnu árini. Hetta kemur m.a. av, at hækkandi rentur hava tálmað eftirspurninginum og av, at vøksturin í útflutninginum ikki er á sama støði sum áður. Samanumtikið hevur føroyski búskapurin verið óvanliga væl fyri síðstu árini, men nú verður vantað, at vøksturin fer at hæsa av.
Búskapurin hevur fingið tamarhald á prísvøkstrinum, sum hevur verið lutfalsliga høgur síðsta árið. Frá mai 2023 til mai 2024 hækkaði føroyska prístalið umleið 3%. Lønarhækkingar, sum eru framdar, verða væntaðar at geva flestu húskjum betri keypsorku komandi árini, samstundis sum skattaumskipanir eisini fara at stimbra brúkaragongdina. Útlit eru tí til, at realinntøkurnar koma at hækka, sum væntandi fer at ávirka vøksturin jaliga komandi 1-2 árini.
Haldførið í almenna búskapinum er ein avbjóðing
Ein av størstu avbjóðingunum fyri føroyska búskapin er haldførið í almenna búskapinum. Lutfallið millum arbeiðsfólk og eldri borgarar verður við tíðini minni, sum merkir, at fleiri fara frá arbeiðsmarknaðinum og verða brúkarar av almennum tænastum. Hesi viðurskifti gera tað neyðugt at finna eina javnvág millum almennar inntøkur og útreiðslur, um landið framvegis skal kunna veita somu tænastur sum nú. Fíggjarmálaráðið metir tó, at føroyski búskapurin er væl fyri at handfara eina tíð við møguligum halli og lægri búskaparvøkstri.
Hall í 2024 og váðar fyri 2025
Hóast halli á fíggjarlógini fyri 2024 ikki var ætlað, verður tað mett at verða umleið 200 milliónir krónur. Orsøkin til hetta er m.a. eykaútreiðslur og minni inntøkur enn upprunaliga mett. Fyri fíggjarárið 2025 verður eisini mett, at landskassin fer at hava eitt hall upp á 82,8 milliónir krónur, orsakað av m.a. lægri skattainntøkum og hægri útreiðslum enn upprunaliga ætlað. Til tess at tryggja, at hetta hall ikki verður ov stórt, ætlar landsstýrið at fremja fleiri átøk fyri 75,5 milliónir krónur.
Ráðlegging og framskriving
Fíggjarlógaruppskotið byggir á dagførdar framskrivingar av lønarvøkstri, prísvøkstri og búskapargongdini yvirhøvur. Lønarvøksturin næstu árini verður mettur at vera munandi, serliga í 2024 og 2025, men fer møguliga at hæsa av móti endanum av 2025. Hetta hevur eisini ávirkan á, hvussu útreiðslur til almannaveitingar og onnur tiltøk verða mett. Samanumtikið verður búskapurin væntandi merktur av eini hægri brúkaragongd og lønarvøkstri, men eisini av óvissu, serliga í sambandi við rentu- og prísgongdina.
Raðfestingar og løguætlanir
Fíggjarlógaruppskotið hevur fleiri raðfestingar á ymiskum økjum. Millum tær størstu verkætlanirnar eru heilsumál, har m.a. H-bygningurin og krabbameinsátøk verða raðfest, almannamál, har stuðulstænastur og trivnaðartænastur verða betraðar, og útbúgvingar, har Rásin og Fróðskaparsetrið fáa størri stuðul. Eisini verða íløgur framdar í infrastruktur, har fleiri tunlar og ferjur skulu endurnýggjast ella útbyggjast.
Endaliga útsøgnin
Landsstýrið leggur við hesum fíggjarlógaruppskotinum fram ein fíggjarpolitikk, sum skal svara til tær avbjóðingar, sum eru á føroyska búskapinum. Hóast hall verður væntað í 2025, so er støðan ikki álvarsom, og við røttum átøkum verður arbeitt við at tryggja javnvág og møguliga avlop komandi árini. Uppskotið byggir á eitt útgangsstøði, har føroyski búskapurin verður mett at vera væl fyri at handfara eitt tíðarskeið við minni búskaparvøkstri og øktum útflutningsváða.
Til ber at síggja uppskotið her.
