Løgrit viðger samsvar millum føroyskar lógir og altjóða skyldur

Skrivað

Rói Joensen

Dagfesting

Løgmálaráðið hevur givið út Løgrit 3, sum viðger, hvussu føroyskar lógir skulu samsvara við millumtjóðarættarligar skyldur.

Heimastýrislógin frá 1948 sigur, at føroyska heimaræðið er avmarkað av altjóða sáttmálum og skyldum. Tað merkir, at Danmark hevur ábyrgdina av, at Føroyar halda sínar altjóða skyldur.

Ein av høvuðsendamálunum við § 5, stk. 1 í heimastýrislógini er at tryggja, at føroyskar lógir ikki koma í stríð við altjóða sáttmálar. Hetta merkir, at danska ríkið hevur ábyrgdina av, at Føroyar halda sínar millumtjóðarættarligu skyldur, og hetta forðar fyri, at føroyskar lógir bróta altjóða rætt.

Eitt gott dømi um hetta er, tá ið Føroya Rættur í 2021 avgjørdi, at heilsutrygdarlógin var í stríð við Norðurlandasáttmálan um heilsutrygd. Løgtingið varð kunnað um, at hetta gjørdi lógina ógildiga, men lógaruppskotið um at broyta lógina varð ikki samtykt.

Málið varð síðan skotið inn fyri landsrættin, sum staðfesti, at Heilsutrygd ikki hevði rætt at krevja gjald frá borgarunum. Hetta vísir, hvussu føroyskar lógir kunnu vera bundnar av altjóða sáttmálum.

Løgritið leggur dent á, at føroyskar lógir altíð skulu samsvara við altjóða sáttmálar, og tað er ábyrgdin hjá Løgtinginum at tryggja hetta. § 55 í stýrisskipanarlógini sigur beinleiðis, at løgtingslógir, sum ganga ímóti altjóða sáttmálum, ikki eru galdandi. Tað gevur føroyingum eina greiða fatan av, hvussu lógirnar samsvara við altjóða skyldur.